تیرچه‌های فلزی و بتنی هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. تیرچه فلزی سبک‌تر، سریع‌تر و بدون نیاز به شمع‌بندی اجرا می‌شود، اما تیرچه بتنی مقاوم‌تر در برابر آتش و مناسب‌تر برای سازه‌های بتنی است.
در صنعت ساختمان‌سازی، انتخاب نوع تیرچه مناسب برای سقف‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دو نوع رایج تیرچه‌ها، تیرچه‌های فلزی (کرومیت) و تیرچه‌های بتنی هستند. هر یک از این تیرچه‌ها دارای ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود هستند که بسته به نوع پروژه، بودجه و شرایط اجرایی، می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند. در این مقاله، به بررسی و مقایسه این دو نوع تیرچه پرداخته و نکات کلیدی در انتخاب بین آن‌ها را مورد بحث قرار می‌دهیم.
تیرچه بتنی، که به‌عنوان تیرچه بلوک نیز شناخته می‌شود، از ترکیب بتن و میلگرد ساخته می‌شود. این تیرچه‌ها به‌صورت پیش‌ساخته تولید شده و در ساخت سقف‌های تیرچه بلوک مورد استفاده قرار می‌گیرند. ساختار این تیرچه‌ها شامل میلگردهای فوقانی و تحتانی است که با بتن پوشانده می‌شوند. بلوک‌های مورد استفاده در این سیستم می‌توانند از جنس سفال، بتن یا پلی‌استایرن (یونولیت) باشند.
تیرچه فلزی، یا همان تیرچه کرومیت، از مقاطع فولادی مانند نبشی، ورق و میلگرد تشکیل شده است. در این نوع تیرچه، پاشنه از جنس فلز بوده و به‌دلیل استحکام بالای آن، نیازی به شمع‌بندی در زمان اجرا نیست. ساختار تیرچه کرومیت شامل سه بخش اصلی است:
- بخش تحتانی: شامل ورق فولادی یا تسمه.
- بخش میانی: شامل میلگردهای زیگزاگ یا خرپایی.
- بخش فوقانی: شامل نبشی یا ورق فولادی.
1. شیوه اجرا و زمان‌بندی
- تیرچه بتنی: نیاز به شمع‌بندی دارد تا قبل از بتن‌ریزی، سقف را نگه دارد. این امر باعث افزایش زمان و هزینه اجرای پروژه می‌شود.
- تیرچه فلزی: به‌دلیل استحکام پاشنه فلزی، نیازی به شمع‌بندی نیست و امکان بتن‌ریزی چند سقف به‌صورت همزمان وجود دارد که منجر به کاهش زمان اجرای پروژه می‌شود.
- تیرچه بتنی: به‌دلیل استفاده از بتن، وزن بیشتری داشته و بار مرده بیشتری به سازه وارد می‌کند.
- تیرچه فلزی: وزن کمتری داشته و بار مرده کمتری به سازه تحمیل می‌کند.
- تیرچه بتنی: به‌دلیل ماهیت بتن، مقاومت بالاتری در برابر آتش‌سوزی دارد.
- تیرچه فلزی: فلز در دماهای بالا ممکن است مقاومت خود را از دست بدهد و نیاز به پوشش‌های مقاوم در برابر حریق دارد.
- تیرچه بتنی: فاصله کمتر بین تیرچه‌ها ممکن است اجرای تاسیسات را دشوارتر کند.
- تیرچه فلزی: فاصله بیشتر بین تیرچه‌ها، امکان اجرای راحت‌تر تاسیسات مانند لوله‌کشی و برق‌کشی را فراهم می‌کند.
- تیرچه بتنی: هزینه مواد اولیه مانند بتن و میلگرد، به‌همراه هزینه شمع‌بندی و نیروی کار، ممکن است هزینه کلی را افزایش دهد.
- تیرچه فلزی: با حذف نیاز به شمع‌بندی و کاهش زمان اجرا، می‌تواند در برخی پروژه‌ها مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد. با این حال، نوسانات قیمت فولاد می‌تواند بر هزینه نهایی تأثیرگذار باشد.
انتخاب بین تیرچه بتنی و فلزی بستگی به عوامل متعددی مانند نوع سازه، بودجه، زمان‌بندی پروژه و شرایط محیطی دارد. در سازه‌های بتنی، استفاده از تیرچه بتنی رایج‌تر است، در حالی که در سازه‌های فلزی، تیرچه کرومیت ترجیح داده می‌شود. همچنین، در مناطقی با خطر بالای آتش‌سوزی، تیرچه بتنی به‌دلیل مقاومت بیشتر در برابر حرارت، گزینه مناسب‌تری است. در نهایت، مشاوره با مهندسان و متخصصان حوزه ساخت‌وساز می‌تواند به انتخاب بهینه و متناسب با نیازهای پروژه کمک کند.
