خانه میرزا کوچک خان جنگلی یکی از جاذبه‌های تاریخی مهم در استان گیلان و شهر رشت است که نمایانگر معماری بومی شمال ایران در سده‌های اخیر می‌باشد. یونس استاد سرایی، متولد ۱۲۵۷ در رشت، به عنوان یکی از مبارزان نهضت جنگل شناخته می‌شود و به همین دلیل لقب "میرزا کوچک خان" را از پدر خود که به دلیل خوش خطی به "میرزا بزرگ" مشهور بود، دریافت کرده است. خانه پدری او در خیابان استاد سرا، یکی از محله‌های قدیمی رشت، واقع شده است. این خانه در نزدیکی میدان شهرداری قرار دارد و به عنوان یک بنای تاریخی در این منطقه شناخته می‌شود.
این محله در گذشته محل سکونت افراد بزرگی مانند هوشنگ ابتهاج و محمود نامجو بوده و خانه میرزا کوچک خان جنگلی جزو معدود خانه‌های قدیمی باقی‌مانده در رشت است. با مساحت حدود ۳۰۰ متر مربع و قدمتی بیش از ۲۰۰ سال، این خانه اکنون تحت مالکیت شهرداری رشت است و بازدید از آن می‌تواند به شما فرصتی بی‌نظیر برای مشاهده معماری تاریخی شهر بدهد. در این خانه، می‌توانید با قدم زدن بر روی کف چوبی و مشاهده اسناد و اشیای تاریخی مربوط به میرزا کوچک خان و نهضت جنگل، به تاریخ پرماجرای این دوره از تاریخ گیلان پی ببرید.
- این خانه یکی از معدود خانه‌های قدیمی و تاریخی در شهر رشت است و از ارزش فرهنگی و تاریخی بالایی برخوردار است.
- قدمت آن بیش از ۲۰۰ سال است و به عنوان بخشی از هویت سیاسی و تاریخی رشت شناخته می‌شود.
- خانه میرزا کوچک خان جنگلی امروزه به عنوان موزه‌ای از اسناد و اشیای دوران نهضت جنگل در اختیار عموم قرار دارد.
خانه میرزا کوچک خان جنگلی در واقع منزل پدری اوست. پس از فوت میرزا کوچک، بنا به وصیت او، خانه فروخته شد و مالک جدید تصمیم به تخریب آن گرفت. با اعتراض مردم رشت، شهرداری این خانه را خریداری و تبدیل به موزه کرد. در این بازسازی، ساختمان به شکل کنونی خود تبدیل شد، اما ساختار سنتی آن حفظ گردید. در گذشته، ورودی خانه از مسجد مستوفی بود و این خانه به همراه باغ و اصطبل به مساحت بیشتر از ۳۰۰ متر مربع در اختیار خانواده قرار داشت.
در طبقه اول خانه، اسناد تاریخی شامل نامه‌ها، عکس‌ها، روزنامه‌ها، لباس‌ها و ادوات جنگی میرزا کوچک خان به نمایش گذاشته شده‌اند. این اشیاء می‌توانند شما را به دنیای تاریخ شهر رشت ببرند. طبقه دوم نیز میزبان اشیای اهدایی به موزه است که بازدید از آن نیز جالب خواهد بود. در کنار این اشیاء، خود خانه و محوطه اطراف آن نیز زیبایی‌های تاریخی و طبیعی زیادی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهند.
هزینه ورودی به این خانه بسیار اندک است و فرصتی مناسب برای آشنایی با تاریخچه شهر رشت فراهم می‌آورد. طبق نظر بازدیدکنندگان قبلی، برای آشنایی کامل با این خانه تاریخی، اختصاص ۱ تا ۲ ساعت زمان کافی خواهد بود.
خانه میرزا کوچک خان جنگلی در خیابان استاد سرا واقع شده و از میدان شهرداری رشت با کمتر از ده دقیقه پیاده‌روی قابل دسترسی است. اگر از طرف میدان معلم بیایید، راه دیگری نیز برای رسیدن به خانه وجود دارد که زمانی مشابه مسیر اول دارد.
- موزه شهرداری رشت: ۳ دقیقه پیاده‌روی
- عمارت کلاه فرنگی: ۹ دقیقه با خودرو
- موزه مردم‌شناسی رشت: ۳ دقیقه با خودرو
- بوستان نیک مرام: ۴ دقیقه با خودرو
- بوستان سبزه میدان: ۵ دقیقه با خودرو
- حمام حاجی: ۱۲ دقیقه با خودرو
- مقبره میرزا کوچک خان جنگلی: ۱۴ دقیقه با خودرو
بازدید از خانه میرزا کوچک خان جنگلی می‌تواند به عنوان یک سفر تاریخی جذاب، شما را با بخشی از تاریخ سیاسی و اجتماعی گیلان آشنا کند.
